Taariikhda Islaamka: Boqorkii Labaad Ee boqoradii Umawiyiinta.
Waxa uu ahaa Yaziid binu Mucaawiya waxa uu ku dhashay meel tuulo ah, waxaana haysan jirtay hooyadii ka dib markii aabihiis isfureen yaraantiisii, wuxuu la noolaa reer abtigii. Yaziid xilligii uu dhashay waxay taariikhdu ahayd 23bishii ramadaan sanadkii 23 ee hijriyada isla khilaafada ama xukunka waxa uu qabsaday sanadkii 60 ee hijriyada dadkoo dhami way la baayactameen illaaa waxa xukunkiisa diiday laba nin oo kala ahaa Xuseen binu Cali binu Abii daalib iyo Cabdiraxmaan binu subeyr.
Xuseen binu Cali binu Abii daalib iyo Cabdullaahi binu Zubeyr waxay ka tageen Madiina waxayna tageen Makka wakhtigii Mucaawiye ayay reer Ciraaq usoo qoreen in uu ciraaq yimaado Xuseen laakiin waa uu diiday markii Mucaawiye dhintay oo wiilkiisii Yasiid qabsaday sidoo kale waxay reer Ciraaq ka dalbadeen in uu u yimaado Cabdulaahi binu zubeyr ayaa kula taliyay in uu baxo oo uu ciraaq tago, laakiin Cabdulaahi binu Cabaas ayaa ku yidhi ha u tagin reer ciraaq adiga iyo caruurtaada iyo xaasaskaagaba way ku dili doonaan sidii ay u dileen Cismaan binu Cafaan wayna ku sirayaan siday usireen aabahaa. Cali laakiin wuu diiday taladaas Ciraaq ayuuna tagay bishii dilxija sanadkii 61H isaga iyo caruurtiisa qaar ka mid ah reer banii Haashim iyo xaasaskiisii markuu ciraaq tagay ayaa yasiid amray in la dilo Xuseen binu Cali waxaana arintaas fuliyay waaligiisii Ciraaq Cubaydillaahi binu Ziyaad waxaana lagu dilay meel la yidhaahdo Karbala. waxaana halkaas lagu laayay dhammaan caruurtiisii ilaa wiil Cali la dhaho mooyaane markii ay kusoo baxeen ciidamadii yasiid oo gaadhayay 20kun reer ciraaq wax usoo baxa ayay waayeen waxayna ciidamadaasi laayeen ehelkii rasuulka NNKH iyo ahlubeytkiisii.
waxa laga wariyay saxaabigii weynaa ee abu hureyrah in uu yidhi “illaahow waxaan kaa magan galay sanadka 60H iyo xukunka ay haystaan dhalinyarada” illaahay waa ka aqbalay wuxuuna dhintay sanadkii 59 ee hijriyada islaaamka.
Yasiid binu abii sufyaaan intii aanu xukunka qaban waxyaabihi lagu xasuusto ee ay taariikhdu sheegtay waxa kamid ahaa: sanadkii 46H ee xukunkii aabihiii in uu madax looga dhigay ciidamadii loodiray magaalada Qustandiiniya oo ahayd waagaas caasimada dowlada Bisandiya waxaana xukunka dowlada haystay qustandiinkii afraad . waxa dagaalkaas ka qayb galay saxaabo badan iyo caruur ay dhaleen. waxa kamid ahaa Abuu Ayuub Al-ansaari ,Cabdulaahi binu Cumar, Xuseeen binu Cali, sababta dagaalka ay saxaabadu iyo caruurtooda uga qayb galeen waxay ahayd xadiiskii rasuulka ee ahaa ciidamada ugu horreeya ee ku duula magaalada qusdantiin waa ciidamo loo danbi dhaaafay. markay gaadheen ciidamadii islaamku magaalada waxa uu Yasiid amray in magaalada la go’doomiyo badda iyo dhulka dhawr jeer ayaa la isku dayay in lagalo magaalada laakiin fashal ayay ku dhamaadeen dhamaadkii dagaalkaas waxa xanuunsaday saxaabigii jaliilka ahaa Abuu Ayuub Al-ansaari wuxuuna dalbaday in lagu aaso duleedka qusdandiiniya halkaas ayuuna ku dhintay illaa haddana halkaas ayuu ku yaalaa qabrigiisi.
Hadii aan wax ka tilmaano sifaadkii Yasiid Binu Macaawiye, waxa uu ahaa nin dheer oo maarriin ah, oo deeqsi ah, gabyaa ah, geesina ah, waxa uuna geeriyooday 14 bishii rabiicul awal sanadkii 64 ee hijriyada islaamka.
…………………………… Lasoco qaybaha danbe.
W/Q: Khaalid Ismaaciil Cabdurraxmaan (Foodhaadhi)
Hargeysa, Somaliland
Email: Khaalidfoodhaadhi@gmail.com