Madaxweynaha Soomaaliya Oo Ka Jawaabay Dhaliilo Ay U Soo Jeediyeen Mucaaradka

Mogadishu (QJ) – Madaxweynaha Soomaaliya, Xasan Sheekh Maxamuud, ayaa Isniintii si kulul ugu jawaabay madaxda mucaaradka, isagoo ku eedeeyay inay faafinayaan cabsi aan loo baahnayn iyo xasillooni darro siyaasadeed halkii ay diiradda saari lahaayeen horumarka dalka. Xasan Sheekh oo hadal ka jeediyay furitaanka isbitaal laga furay Muqdisho ayaa meesha ka saaray sheegashada mucaaradka ee ah in maamulkiisa uu dalka u horseedayo fowdo, isagoo ku tilmaamay hadaladooda kuwo waxyeello iyo marin-habaabin ah.

“Siyaasiyiinta ku andacoonaya inay belaayo soo fool leedahay oo albaabada ciqaabtu furan yihiin maaha dad caadi ah. Maskax ahaan waa ay liitaan oo waxay u baahan yihiin daaweyn,” ayuu yidhi, isaga oo si toos ah uga hadlay eedeymaha ah in dowladdiisu ay noqotay mid kalitalis ah oo xaddidaysa xorriyadda siyaasadeed.

Madaxweynaha ayaa intaa ku daray in hadalada mucaaradka ay qeyb ka qaataan xasilooni darada dalka. “Dhibaatada dhabta ah ee Soomaaliya ka jirta waa siyaasiyiinta,” ayuu yiri. “Waxaa jira horumar la taaban karo, waxaana muhiim ah in dadka la tuso waxa la qabtay iyo fursadaha weli jira.”

Hadalka Madaxweynaha ayaa daba socday eedeymo uu dhawaan jeediyay C/llaahi Sheekh Xasan oo mucaarad ku ah dowladda, kaasoo sheegay in dowladda Xasan Sheekh ay si qarsoodi ah u tababartay ciidamo gaar ah oo gaaraya ilaa 10,000 oo askari si ay u cabsi geliyaan siyaasiyiinta kasoo horjeeda. Mucaaradka, oo aan soo bandhigin cadeymo rasmi ah, ayaa waxay ku eedeeyeen in ciidamadan ay ka hawlgalaan meel ka baxsan hay’adaha ammaanka ee Somaliya, isla-markaana ay u xilsaaran yihiin beegsiga dadka mucaaradka ku ah. Madaxweyne Xasan Sheekh si toos ah ugama hadlin sheegashadaas, balse hadaladiisa ku aaddan cabsida siyaasadeed ee uu ka hadlay ayaa u muuqday jawaab dadban. Ilaa iyo hadda dowladda Soomaaliya si rasmi ah ugama hadlin jiritaanka ciidamadan, mana jirto ilo madax banaan oo xaqiijinaya eedeyntaasi.

Xiisada siyaasadeed ayaa cirka isku sii shareertay iyadoo diyaar garowga doorashada 2026 uu sii xoogeysanayo. Xisbiyada mucaaradka iyo qaar ka mid ah dowladaha xubnaha ka ah federaalka ayaa dhaliilay qaabka ay dowladda federaalka u maareysay hanaanka doorashada. Puntland iyo Jubbaland ayaa si cad uga soo horjeestay qaabka ay wax u wado dowladda Federaalka, iyagoo ku sababeeyay caqabado siyaasadeed iyo kuwo amni.

Mucaaradka ayaa ku eedeeyay Madaxweyne Xasan Sheekh inuu hoos u dhigayo hay’adaha madaxa banaan, isla markaana uu sameeyay isbedel dhanka sharciga ah oo uu ku dhisay guddiga doorashada oo aan sharci ku dhisneyn, taasoo ay ku andacoonayaan inuu yahay mid uu ku doonayo inuu go’aamiyo natiijada doorashada. Qaar ka mid ah hoggaamiyeyaasha mucaaradka ayaa xitaa ka dhawaajiyay inay qabanqaabinayaan doorasho isbar-bar-tag oo madax-bannaan haddii dowladdu aysan gelin wadahadal siyaasadeed oo ballaaran.

Mucaaradka ayaa sidoo kale dhaliilay siyaasadda dhaqaale ee dowladda, iyagoo ku eedeeyay inay dhaqan galisay nidaam canshuureed oo aan cadaalad ahayn, kaasoo dhibaato u geystay ganacsiga Muqdisho, gaar ahaan suuqa Bakaaraha oo ah xarunta ganacsiga ugu weyn ee caasimadda. Ganacsatada ayaa dhigay dibadbax, iyagoo ka cabanaya canshuur kordhin, taasoo ay sheegeen inay keentay shaqo la’aan baahsan iyo dhaqaale xumo.

Intaa waxaa dheer, mucaaradku waxay ku andacoonayaan in dowladdu ay u xaglinayso ganacsiyada ku xiran asxaabta siyaasadda ee Madaxweynaha, taasoo sii xumaynaysa sinnaan la’aanta dhaqaale iyo xaddididda fursadaha ganacsi ee caddaaladda ah.

Marka laga soo tago dhaleeceyntaasi, Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud waxa uu ku nuux-nuux saday in Somalia ay ku tallaabsatay horumar la taaban karo, isagoo tusaale u soo qaatay inay sii kordhayaan aqoonsiga caalamiga ah iyo in dalka uu ka qeyb galo shirarka waaweyn ee caalamka, sida Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay, muddo dheer ka dib.

Mucaaradka ayaa sidoo kale dowladda ku eedeeyay in ciidamada ammaanka ay u adeegsato caburinta mucaaradka, iyagoo ku andacoonaya in ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed iyo hay’adaha kale ee amniga loo adeegsado cabsi gelinta siyaasiyiinta ka soo horjeeda halkii la sugi lahaa amniga dalka. Dowladdu weli si toos ah ugama jawaabin eedeymahaas, balse Madaxweyne Xasan Sheekh oo diiradda saaray doorka siyaasiyiinta iyo baahida loo qabo in horumarka laga hormariyo ayaa u muuqata mid si dadban u beeninaayo sheegashadaas.