“Liiska Hadoofka ah ee ay ku Qoranyihiin Magacyada Beesha Kaliya ahi Somaliland Dib Ugu Celimayso Colaadihii Sokeeye”Xildh. Siciid Maxaxmed Cilmi.
Hargeysa:Jully,05,2015(SDN/QJ)-Xildhibaan Siciid Maxamed Cilmi oo katirsan Aqalka Golaha Wakiillada Somaliladn, ayaa jawaab adag ka Bixiyey dacwad la sheegay inay xubno madasha wada-tashiga iyo Toosinta qarnaka katirsani ka Gudbiyeen saraakiil sare oo katirsan Xukuumadda Madaxweyne Siilaanyo, waxana uu xubnahaas dacwadda u gudbiyey dalalka reer Galbeedka ku eedeeyey inay tallaabo halisteeda leh oo aanay dhaadayn ku dhiirradeen.
Xildhibaan Siciid oo soo saaray War-saxaafadeed Nuqul kamid ahi soo gaadhay Wargeyska Hubaal, Dawcaddaas ku tilmaamay mid aan laga baaraandegin, isla-markaana bahdilaad iyo karaamo-dhac ku ah qaran-nimada iyo Haybadda qaranka somaliland.
Waxa uu xildhibaanku War-saxaafadeedkiisa ku sheegay in xubnhaasi yihiin qaar u jeellan oo u hammuun daran u qaba in belaayo iyo baas ku dhacaan shacabka nabadda ku naalloonaya ee Reer somaliland, waxana uu intaas ku daray in arrintaasi tahay mid tiiraanyadeeda ku haysa qof kasta oo damiirkiisu shaqaynayo sida uu hadalka u dhigay.
War-saxaafadeedka xildhibaanku arrintan kaga falcelinayo ayaa waxa uu u dhignaa sidatan:
Waa bil ramadaan Waa maalmihii cibaadada lagu gaar ahaan jirey, waxaase isoo kiciyey oo igu kellifey inaan saxaafadda kala hadlo dadweyneheena sharafta leh ee sooman waxay tahay caloolxumo dhawr habeen igu bariday oo aan ka qaaday hadalo deelqaaf ah oo si sharcidarro ah, dhaqanxumo ah, dadnimo xumo ah, iimaan xumona ah loogula dul dhacay Qaranka iyo madaxda Jamhuuriyadeena Somaliland.
Waxaan ku arkay saxaafadda war ku saabsan laba qof oo ‘qurbe-ku-raag’ ah oo sheegatay inay dalal shisheeye u dacwoodeen iyagoo, siday sheegteena, ashkateeyey [dacweeyey] dawladda iyo xubno ka tirsan xukuumadda iyo, xitaa, dad rayid ahba. Waxay tiriyeen dad isku beel ah oo Madaxda Somaliland ka mid ah!…Waxay isku soo sawireen iyagoo gabdho caddaan ah [oo aan madaxdii la yaqaaney ahayn] isku soo boodaya, oo garab-garabka ugu xoqaya, oo kaga qoslinaya….Ogow waa maalin ramadaan, ficilada qaarkoodna ma bannaana…Ma bannaana in been la dhoobdhoobo oo laga dhigto borobogaande….La yaabi maayo oo beryahan dhaqan bay noqotay in war laga dhigto cayda iyo beenta…In ninba ninka uu ka hadal xunyahay TVyada la soo fadhiisiyo oo ‘waqiga lagu buuxsado’…Waxayse inamadani moogyihiin dadka ay la hadlayaan iyo kuwa ay ka hadlayaanba inay ku jiraan aqoonyahanno iyo diblomaasiyiin oo aan shugux-shugux lagu didin karin loona afmiishaarayn karin.. Sidoo kale, waxaanay ogeyn in shacabku ka daalay, kana ilbaxay, ‘turufatoorenimada’ ay dibedjoogga qaarkii hore ugu macaasheen ee aan dhaafsiisnayn caddaan-isla-sawirka, fayl-madhan-la-humbaaleynta, ma-i-daawateenta hablaha iyo i-arkaay i-maqlaayda muuqaalka guud ah. Anigu ma tegin qurbaha laga sheekeeyo [umana baahni], balse war aan dheegtey waxaan ku hayaa ragga buurbuuran ee hadalka badan ee TVyada soo fadhiya, inta badanna Ingiriiska ka soo hadlaa, inay u badanyihiin digdiglayaal aan shaqaba tegin, qoysaskoodii gabay, iskana xafladeeya. Ma garanayo halka ay kooxdani kaga jiraan nolosha iyo dhaqdhaqaaqa dadkeena ee qurbaha, iyo bal inay kuwaas aan soo sheegay oo kale yihiin, balse waxaa marag madoon ah inay ahaayeen rag aan war badan hayn, danna ka lahayn qaranka iyo bisha barakaysan midnaba. Marka koowaad, qarankan dhibaatadiisa dad ka damqanaya maaha, dad ehel iyo casabad xeerinayana maaha waayo cunaqabataynta beenta ah ee ay sheegteen haddii ay dhici lahayd ma cid bay gaar ula xawaarayn lahayd, miyaanay dadka wada gaadheen. Nimankaas ku baanaya inay Ingiriiska ka baryayaan in la cunaqabateeyo Somaliland miyaanay hooyadood, aabohood, walaaladood iyo wasiirtoodba wada saamayseen. Haddii ay ‘gaag-ma-reeba’da ay Alle inooga baryeen dhici lahayd xaggee ayay eheladooda kaga badbaadin lahaayeen ibtilada ka dhalata. Miyaanuu kun jeer ka caqli badnayn ninkii geeljiraha ahaa ee hees hawleedka kula hadlay wiilkii geela la joogey ee, sidan oo kale, beeshiisii u saadiyey in abaari dhacdo oo dhulkaba baad iyo biyo laga waayo. Waakii wiilka ku lahaa isagoo tilmaamaya ceelasha ‘Herer’ iyo ‘Halleeya’ oo Hargeysa ku yaalley:
Haduu ‘Herer’ dumo,
‘Halleeyana’ gudho,
uu hadhyare-qudhac
hoosta ka engago,
ooy hareerida
hablo diirtaan,
oo higlada bari
libaaxu hadhgalo,
adaa hoogaye,
xageed hadh u dayan.
Marka labaad, liiska madaxda ay aflagaadeynayeen markii aan eegay waxaa iiga dhadhamay dhosog halis ku ah wada noolaanshaha shacabkeena. Waxay bartilmaameedsadeen madax reer Somaliland ah oo hal degaan ka soo wada jeedda!!! Waxaa muuqata in la doonayo in la sameeyo dacaayad lagu kala dilo bulshadeena ka soo doogtey colaado sokeeye oo beelaysan. Waa aragti gaaban oo ku gaar ah raggan qurbajoogga ah. Waa mid ay ka koreen kana soo waayo-arkeen shacabkeenu. Waxaan leeyahay ‘habaarkiinu hareeraha’. Ilaahay kama dhigi doono dhagarta aad la jeceleysateen dalka, dadka iyo madaxda J. Somaliland.
Ummadda Somaliland waxaan ugu baaqayaa in aan dheg loo jalaqsiin sheeko-xumada iyo borobogaandaha beenta ah ee qurbojoogga qaarkii, waxaana ilaahay inooga baryayaa in Soonkeenu noqdo kii la inaga aqbalo, la inooguna dembi dhaafo.
Xil. Siciid Maxamed Cilmi
Xigasho:Wargeyska Hubaal
SDN/QJ