Dadkii Dalka – Korneyl Qalinle W/Qoray Maxamed Cali Bile
wuxu ahaa sarkaal yar oo an u maleynayo inu laba xiddigle ahaa ama Kabtan. Waxa uu watay urur ka qeybqaatey dagaalkii Soomaaliya iyo Itoobiya ee qarxey sannadkii 1977kii. Bilowgii 1978kii ayuu Qalinle ku dhaawacmey dagaalkii oo loo soo qaadey Muqdisho. Muddo markii la daweynayey ayaa dhakhtaradii yidhaahdeen lafaha ayaa xoog u burburey oo ma kabmayo. Nasiib wanaag, Qalinle waxa loo qaadey dalka Talyaaniga oo lagu soo kabey. Waxa Qalinle lugta laga soo geliyey biro waxaana lagu yidhi sanad dabadeed soo noqo si biraha lagaaga saaro.
Muqdisho ayuu ku soo noqdey oo uu shaqadii ciidanka halkii ka bilaabey. Markey muddo ka soo wareegtey ayuu sameeyey codsi oo uu dawladda weydiistey in Talyaaniga loo diro si biraha lugta kaga jira looga soo saaro. Sanad kasta waxa lagu yidhaa madaxweynaha ayay arintii hortaalaa oo waa la sugayaa inu soo saxeexo. Sanado badan ayay qaadatey oo aan loo soo jawaabin. Hawshii ciidanka waxa uu Qalinle ka gaadhey Korneyl balse waxa soo weheliyey xanaaq badan iyo niyad jab. Wuxu u qaadan waayey dalkii uu nafta u hurey oo ka bixin la’ xaqal safarkii si uu u tago talyaaniga oo biraha looga soo bixiyo.
Waxa uu Qalinle can ku noqdey inaanu qarsan mucaaradadiisa oo uu ciidanka dhecdiisa ka sheego in dawladii Siyaad Barre ay fashilantey oo nin aan dan gaar ah laga laheyn mooyee aan cid kale la tix gelineyn. Qalinle ayaa Muddo yar gudaheed shaarubihii iyo timihiiba caddaadeed. Maalin maalmaha ka mida ayuu qalinle soo iibsadey garan cad, markaaguu ku soo sawirey sawirkii madaxweynahii Siyaad Barre, waxaanu sawirkii ku dul qorey “This is the Dog who broke my leg” oo ah, waakan eygii lugta iga jebiyey. Qalinle ayaa garankii ka hoos xidhey direyskii askarta waxaanu tegey Wasaaraddii gaashaan dhigga ee Muqdisho. Markuu galay ayuu shaadhkii intu iska bixiyey meel sudhey. Mise Korneylkii Qalinle ahaa waxaabu gashanyahay garan uu madaxweynihii ku sawiranyahay oo ay ku qorantahay “Waakan eygii Lugta iga Jebiyey”.
Ciidan in badan ayaa iska dhaafta oo u heysata malaha inu madaxweynaha amaanayo. Mar danbe ayuu uula galay xafiis ay madaxdii wasaaraddu fadhido. Mise af kala qaad! Ninka u badheedhey in madaxweynihii oo soo hadalqaadkiisaba laga baqanayo inu ku sheego ey ee weliba Korneylka ah ee dhex jooga wasaaraddii gaashaandhigga Qalinle ayaa la xidhey. Muddo ka dib ayaa la iska soo daayey. Halkii wax kale laga filayey ayuu wasaarddii ku noqdey oo uu yidhi garanka anaa lahaa oo lacag ka bixiyey ee hala ii soo celiyo. Saraakiishan uu la hadlayaa iyagaaba lafahooda u baqanaya oo is leh waxa la idin ku eedeyn waxa ad joogteen meel madaxweynaha lagu caayayo, isna waxaabuu ku doodayaa garankii hala ii soo celiyo. Wasaaraddii gaashaan dhigga ayaa Qalinle ku tidhi, Ilaahey hadaad taqaan naga tag oo musharkaaga uun soo doono.
Badhtamihii sideetamaadkii ayuu qalinle isaga oo nin weyn ah oo Korneylna ah is qorey Jaamacaddii Soomaaliya, Kuliyadda dhaqaalaha. Wuxuu la fadhiistey ardey yaryar oo uu dhali karo waxaanu noqdey ardey wanaagsan, jaamacadiina uu dhameystey oo waxaanu qaatey shahaadadii. Waxa laga dhigey Guddoomiye ku xigeenka Xarunta Naafada Ciidamada, xilkaasi oo uu muddo hayey. Mabuu qarsane, habeenkii uu u ambaba baxayey SNM ayuu anaga oo tiro dhalinyaro ah inta uu noo yimid ayuu yidhi caawaa aniga iyo Korneyl dahir waanu dhaqaajineynaa ee soo duceeya. Dahir markaa waa Korneyl madax ka ahaa madbacadda Ciidamada Qalabka Sida. Qalinle waxa ii xigtey 1991 oo uu madax ka ahaa jabhaddii madaarka hargeisa fadhidey.
Beri dhexdii ahayed ayaan maqley Inu Korneyl qalinle ku dhintey dalka Uganda. Ilaahey ha u naxariisto, inagana ha inooga daba naxariisto.